2 .2 . DEVAM EDEN PROJELER (B GRUBU)
Eyüpsultan ilçesi tarihi merkezde; Kasım 2018 itibari ile İstanbul Büyükşehir Belediyesinin 35, Eyüpsultan Belediyesinin 21, Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün 3, İstanbul Valiliğinin 2, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının 1 olmak üzere toplam 62 adet devam eden proje başlığı bulunmaktadır(4). 62 adet projeden;
21 adedin uygulaması devam etmekte | üretim aşamasında,
3 adedin projesi onaylanmış olup uygulama hazırlık süreci devam etmekte,
2 adedin Anıtlar Kurulundan onayı alınmış olup uygulaması ihale aşamasında,
1 adedin projesi kurula sunulmuş olup onay aşamasında,
1 adedin tahsis süreci devam etmekte,
8 adedin projesi onaylanmış olup uygulama başlama aşamasında,
26 adedin ise proje çalışmaları devam etmektedir.
2.2.1. EMİNÖNÜ – ALİBEYKÖY TRAMVAY HATTI PRO JESİ
Eminönü Meydanı’ndan başlayıp Unkapı, Fener, Eyüpsultan, Sitahtarağa’dan geçerek Alibeyköy Cep Otogarı’nda son bulan tramvay hattı; raylı sistem, deniz ve karayolu ulaşımlarına entegre edilmiştir (bak. Harita 2). Güzergâhı itibariyle toplu taşımada önemli bir paya sahip olacak hat; Medipol Üniversitesi Unkapanı Yerleşkesi, Kadir Has Üniversitesi Cibali Yerleşkesi, Feshane, Eyüpsultan Devlet Hastanesi, Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü, Tarihi Piyer Loti Tepesi ve Alibeyköy Cep Otogarı ile kesintisiz ulaşım sunacaktır.
İBB Avrupa Yakası Raylı Sistem Müdürlüğü tarafından inşaatı devam eden projede İlgili Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurullarından proje onayları alınmıştır. Şantiyeler kurulmuş olup inşaat çalışmaları devam etmektedir. Tramvayın 2019 yılının ilk çeyreğinde hizmete açılması öngörülmektedir.
Hatta 2 li dizi 30 araç hizmet verecek,
Günlük 114.000 yolcu kapasitesi,
14 adet 60 m uzunluğunda istasyon,
Yolculuk süresi 35 dk,
Hat uzunluğu 10 km,
Güzergâh boyunca tamamen katenersiz olan tramvay araçları enerjisini,
4. Devam eden (B grubu) projelerden Eminönü – Alibeyköy Tramvay Hattı Projesi detaylı açıklanmış, diğer projeler Tablo 4’te liste halinde verilmiştir.
Harita 2: Eminönü-Alibeyköy Tramvay Hattı Güzergâhı
iki ray arasına gömülü bir sistemden alacak. Görüntü kirliliği oluşturan katener enerji direkleri ve buna bağlı havai hat enerji kabloları kullanılmayacaktır.
2.3. PLANLAMA/TAHSİS/PROJELENDİRME SÜRECİ
BAŞLATILAN PROJELER (C GRUBU)
Eyüpsultan ilçesinde; İstanbul Büyükşehir Belediyesinin 2, Eyüpsultan Belediyesinin 5, Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün 6 olmak üzere toplam 13 adet Planlama/Tahsis, Projelendirme süreci başlatılan proje başlığı bulunmaktadır5 . 13 adet projeden;
4 adedin tahsis süreci devam etmekte,
5 adedin proje ihale süreci devam etmekte,
4 adedin birimler arası görüşmeleri devam etmektedir.
5 Planlama/Tahsis, Projelendirme Süreci Başlatılan Projelerden (C Grubu) Cezri Kasım Camii
Restorasyonu detaylı açıklanmış, diğer projeler Tablo 4’te liste halinde verilmiştir.
Resim 2: Cezri Kasım Camii Doğu Cephesi
Resim 3: Cezri Kasım Camii Doğu Cephesi Görünüşü
2.3.1. CEZRİ KASIM CAMİİ RESTORASYONU
Cezeri-Zâde Kasım Paşa tarafından 1515 (H. 921) yılında yaptırılan Cezri Kasım Camii’nin (65 ada 25 parsel) restorasyonunun yapılması öngörülmektedir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Projeler Müdürlüğü tarafından rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri yapılmış olup ilgili koruma kurulunca onaylanmıştır.
Projeleri teslim alan Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü kendi mülkiyetinde bulunan caminin restorasyon çalışmalarını bütçe durumuna göre 2019 veya 2020 yatırım programları kapsamında değerlendireceklerini beyan etmiştir.
2 .4 . PLANLANAN/ONAY BEKLEYEN PROJELER (D GRUBU)
D grubundaki projelerin planlanmasının ardından üst yönetim tarafından onaylanması sonrasında tahsis/projelendirme sürecinin başlatılması öngörülmektedir. Bu grupta toplam 18 adet proje bulunmaktadır(6).
2.4.1. MEZAR TAŞI KONSERVASYON VE SERGİLEME ALANI
Osmanlı sanat ve kültür dokusunun toplum nezdinde teşhir bulduğu en açık alanlardan birisi hiç şüphesiz mezarlıklar ve hazirelerdir. Mimari form ve tipinden metfun kişinin sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi detaylarına varana kadar birçok veriyi sunan mezar taşları, Osmanlı toplumunun birer kimlik nişanesidir.
Eyüpsultan ilçesinin muhtelif yerlerinde atıl halde bulunan mezar taşlarının restore edilerek müzecilik anlayışı çerçevesinde teşhir edilmesi kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda; Eyüpsultan Camii ve Çevresi Uygulama İmar Planı’nda “Kültürel Tesis Alanı” olarak gösterilen, vakıf mülkiyeti 65 ada 63 parselin; alanın doğusunda yer alan türbe ve hazirelerle (65 ada 15, 16, 17, 56) bütünlük oluşturacak şekilde bir peyzaj düzenlemesi kapsamında Mezar Taşı Konservasyon ve Sergileme Alanı olarak değerlendirilmesi öngörülmüştür (bak. Harita 3).
Kültürel Miras Koruma Müdürlüğünce sözü geçen yerin projelendirilmesi için Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünden muvafakat talep edilmiştir. Ancak Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü söz konusu alanın önerilen fikir doğrultusunda kendilerince projelendirilerek uygulama yapılacağını bildirmiştir. Dolayısıyla yerle ilgili öneriyi Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü üstlenmiş, alanda taşların konservasyonu ve sergilemesini gerçekleştirecek bir proje üzerinde çalışacaklarını beyan etmişlerdir. Proje alanına ilişkin plan tadilatı İstanbul I Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca onaylanmıştır. Proje ve uygulama Vakıflar1. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılacak olup taslak proje çalışmalarına başlanmıştır.
6 Planlanan/Onay Bekleyen Projelerden (D grubu) projelerden Mezar Taşı Konservasyon ve
Sergileme Projesi detaylı açıklanmış, diğer projeler Tablo 4’te liste halinde verilmiştir.
Harita 3: Mezar Taşı Konservasyon ve Sergileme Alanı
Resim 4: Eyüpsultan’da Tahrip Olmuş Mezar Taşları
SONUÇ
Kültürel Miras Koruma Müdürlüğü Mart 2015’ten itibaren yürüttüğü, Mayıs 2016 tarihinden itibaren ise raporladığı koordinasyon çalışmasında sadece birim ve projeleri koordine etmekle kalmayıp fikir evresinden uygulama safhasına kadar projelerin bütün aşamalarını takip ederek sürecin hızlanmasına ve zenginleşmesine de katkı sunmaktadır. Bu kapsamda, farklı projeler koordine edilmiş, Kurumların alandaki projeleri sahiplenme bilinci oluşturulmuştur. Müdürlüğümüz bununla birlikte, yeni projeler önermekte ve bu projelerin hayata geçirilmesine zemin hazırlamaktadır. Ayrıca mevcut projelerde kısmi değişiklik önerileriyle de projeleri geliştirmektedir.
Bahsi geçen koordinasyon çalışması kapsamında geliştirilen projelerden bir kısmı;
Kültürel mirasın önemli öğeleri olan camilerin restore edilmesi,
Mezar Taşı Bilgilendirme Müzesi, Sergileme ve Konservasyon Alanın kurulması,
Çeşitli müze ve kütüphane projelerinin geliştirilmesi,
Yıllardır atıl kalan bazı tekkelerin ihya edilmesi,
Hamam, sıbyan mektebi ve dükkân gibi kültürel mirasın geleneksel işlevi
ile birlikte ihya edilmesi,
Atıl kalan tarihi peyzaj alanların hayata geçirilmesi,
Büyük metro ve tramvay hatlarında durak yerlerinin yeniden düzenlenmesi,
Kapsamlı otopark alanlarının düzenlenmesi projeleri örnek gösterilebilir.
Kültürel mirasın önemli öğeleri olan camilerin restore edilmesi, Mezar Taşı Bilgilendirme Müzesi, Sergileme ve Konservasyon Alanın kurulması, Çeşitli müze ve kütüphane projelerinin geliştirilmesi, Yıllardır atıl kalan bazı tekkelerin ihya edilmesi, Hamam, sıbyan mektebi ve dükkân gibi kültürel mirasın geleneksel işlevi ile birlikte ihya edilmesi, Atıl kalan tarihi peyzaj alanların hayata geçirilmesi, Büyük metro ve tramvay hatlarında durak yerlerinin yeniden düzenlenmesi, Kapsamlı otopark alanlarının düzenlenmesi projeleri örnek gösterilebilir.
Harita 4: Eyüp Sultan Tarihi Kent Merkezi Projeler Paftası
Tablo 4: Eyüpsultan Tarihî Kent Merkezinde Geliştirilen Projeler Listesi
